काठमाडौँ । सरकारले मुगु कर्णालीलाई जलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजनालाई अघि बढाउने तयारी गरेको छ। अध्ययन भएका आयोजनामध्ये यो सबैभन्दा ठूलो जलविद्युत् आयोजना हो।

निकट भविष्यमा हुने प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको भारत भ्रमणका क्रममा १ हजार ९ सय २ मेगावाट क्षमताको उक्त आयोजना अघि बढाउन सम्झौता गर्ने तयारी भएको हो।

अहिलेको लागि मुख्य गरी भारतीय कम्पनीसँग विकास सम्झौता अघि बढाउन लागिएको ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले जनाएको छ।

आयोजनाको इन्जिनियरिङ प्रतिवेदन एनईए इन्जिनियरिङ कम्पनी लिमिटेडले तयार गरेको थियो भने यसको सम्भाव्यता अध्ययन नेपाल विद्युत् उत्पादन कम्पनीले गरेको हो। आयोजनाले तीन जिल्ला मुगु, हुम्ला र बाजुरालाई छुनेछ।

तिला र कमलीको संगमस्थल जितेबाट कमली करिडोर सडकबाट ३ घण्टाको गाडीको दूरीमा कोल्टी एयरपोर्ट, बाजुराबाट २ घण्टाको दूरीमा प्रस्तावित बाँध साइटमा निर्माण हुने एनईए इन्जिनियरिङको रिपोर्टले देखाएको छ।

४ खर्ब रुपैयाँ रुपैयाँ लाग्ने अनुमान गरिएको यो आयोजना भारतलाई दिने गरी प्रधानमन्त्री पुष्पकलम दाहाल समेत तयार देखिएका छन्। आयोजनाबाट वार्षिक ५८८३ दशमलव १० गिगावाट आवर विद्युत् उत्पादन हुने अनुमान छ।

आयोजना प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड भारत भ्रमणमा गएको समयमा विकास सम्झौता गर्ने तयारी भएको छ। भारतीय जलविद्युत् निर्माण कम्पनीसँग विकास सम्झौताको तयारी भएको मन्त्रालयले जनाएको छ।

ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले २०७५ असारमा विद्युत् उत्पादन कम्पनी लिमिटेडलाई सर्वे लाइसेन्स प्रदान गरेको थियो। लाइसेन्स पाएसँगै कम्पनीले पूर्वसम्भाव्यता अध्ययन सुरु गरेको थियो।

अहिले उक्त आयोजनाको क्षेत्र निर्धारणको काम भइरहेको छ। जसको लागि सरोकारवालाहरुसँग कन्सल्ट्यान्ट कम्पनीले छलफल गरिरहेको छ। प्रधानमन्त्री मन्त्रिपरिषद्को विस्तारलगत्तै भारत भ्रमण जाने तयारीमा छन्।

उक्त भ्रमणको क्रममा मुख्य एजेण्डा नै जलविद्युत् आयोजना रहनेछ। जसमा फुकोट कर्णाली र तमोर आयोजनाको निर्माण सम्झौता नै गर्ने तयारी छ। त्यस्तै नेपाल–बंगलादेश डेडिकेटेड प्रसारणलाइन निर्माणको प्रस्ताव समेत गर्ने तयारी भएको छ।

७५६ मेगावाटको तमोर जलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजना, ४८० मेगावाटको फुकोट कर्णाली जलविद्युत् आयोजना निर्माण सम्झौताको तयारी नै भइसकेको मन्त्रालयले जनाएको छ।

भ्रमणका क्रममा ७५६ मेगावाटको तमोर जलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजना भारतीय कम्पनी सतलज जलविद्युत् निगम (एसजेभीएन लिमिटेड)लाई दिने तयारी गरिएको छ।

तत्कालीन प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाको गत वर्ष भएको भारत भ्रमणमा संखुवासभास्थित अरुण–४ अर्धजलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजना संयुक्त रुपमा निर्माण गर्न नेपाल विद्युत् प्राधिकरण र भारतको केन्द्रीय सरकार तथा हिमाचल प्रदेश सरकारको संयुक्त उपक्रम सतलज जलविद्युत् निगमबीच समझदारीपत्रमा हस्ताक्षर भएको थियो।

त्यस्तै आगामी भ्रमणको क्रममा ४८० मेगावाटको फुकोट कर्णाली जलविद्युत् आयोजना अघि बढाउने सम्झौता गर्ने तयारी छ।

नेपालको जलविद्युत् आयोजनामा पछिल्लो समय भारतीय कम्पनी सतलज जलविद्युत् निगम (एसजेभीएन लिमिटेड) र एनएचपीसीले लगानी गर्न चाहिरहेका छन्।

यो पटक प्रधानमन्त्री भारत भ्रमणको क्रममा समेत उक्त दुई कम्पनीसँग नै लगानी गर्ने गरी ती आयोजनामा सम्झौताको तयारी भइरहेको छ।